Aby odpowiedzieć na to pytanie można podążyć za tezą, którą zaproponowali F. Casetti, R. Odin w tekście “Od paleo- do neo-telewizji. W perspektywie semiopragmatyki”. Najogólniej rzecz ujmując paleo-telewizja odwołuje się do pedagogicznych form przekazu. Oznacza to, że komunikat ten oparty jest na podziale ról – z jednej strony są ci, którzy przekazują wiedzę, z drugiej natomiast mamy osoby, którym wiedza ta jest dostarczana. Strumień w paleo-telewizji to następujące po sobie programy.
Poniżej możemy zaobserwować jak w dzisiejszych czasach prezenterzy potrafią bawić się na wizji:
Teraz przyszedł czas na analizę jednego odcinka telewizji śniadaniowej. Nasz wybór padł na Dzień Dobry TVN z dnia 09.03.2014:
- 8.30 - rozpoczyna się program, pojawia się logo programu
- Ujęcie molo w Sopocie (okazuje się, że na ekranie w studiu), kamera zjeżdża w lewo i pojawiają się prowadzący program w planie amerykańskim (Kinga Rusin i Bartosz Węglarczyk), za nimi studio – widać okrągłe podwyższenie, gdzie znajdują się dwie kanapy, po środku okrągły stół, zarówno na podeście, jak i na stole dużo tulipanów, dalej przez okna można podziwiać panoramę Warszawy; prowadzący witają się z widzami, ale prowadzą dalej między sobą rozmowę, są naturalni, zwracają się do siebie, wydają się nie przejmować tym, że są już na wizji
- Na ekranie pojawia się ujęcie panoramy Warszawy, po chwili następuje powrót do studia; na dole ekranu pasek informujący: „Witamy w Dzień Dobry TVN”
- Prezenterzy kontynuują swobodną rozmowę, żartują na swój temat
- Zmiana ujęcia– na lewo od prowadzących dostrzegamy wnętrze studia, w kadrze jest duży okrągły stół zastawiony różnymi produktami spożywczymi, na środku tulipany w wazonie, za stołem mężczyzna – kucharz programu
- Pojawia się głos lektora, który zaprasza widzów na dzisiejszy program, po czym następują skróty tego, co czeka dzisiaj widzów
- Pojawia się główne intro programu – bardzo kolorowe, zdjęcia Warszawy, uśmiechnięci prowadzący – na ulicy, z parasolem, z filiżanką na dachu wieżowca, w trakcie przygotowań do programu – kiedy piją kawę, albo mają nakładany makijaż, kolejne ujęcie to kolorowe zegarki w zielonej trawie, wskazujące godzinę 8:30, zdjęcia ulic Warszawy
- Powrót do studia – wszyscy obecni znajdują się przy kuchennym stole (pokazywanym wcześniej): prowadzący, kucharz (Andrzej Polan) oraz gość Natalia Szroeder, ustawieni są dwójkami, po swoich przeciwnych stronach; prezentacja pierwszych potraw, ekran zostaje podzielony na pół – z lewej strony pojawia się przepis na daną potrawę
- Przez cały czas trwania programu w lewym dolnym rogu znajduje się logo z aktualną godziną, z prawej strony pasek z adresem strony internetowej programu
- Za prowadzącymi na ekranie telewizora pojawia się prezenter pogody, w tym samym czasie jest zapowiadany przez prowadzących
- Na całości ekranu pojawia się ujęcie, przed chwilą widziane na telewizorze w studiu, pojawia się informacja, że znajdujemy się we Wrocławiu – dzisiejszą relacją będzie temat DreamJumpingu (na dole ekranu definicja)
- Pojawia się intro zapowiadające prognozę pogody
- Przerwa w programie na reklamy sponsorów
- Powrót do Wrocławia – rozmowa z mistrzem świata w DreamJumpingu
- Prognoza pogody – mapa, z offu głos prezentera
- Reklamy sponsorów
- Powrót do studia w Warszawie, teraz prowadzący siedzą stole, najpierw widzimy ich w planie średnim – zapowiadają kolejnego gościa; kamera się oddala i dowiadujemy się jak on wygląda – w planie pełnym widzimy całą trójkę siedzącą przy okrągłym stole, w tle za oknami panorama Warszawy, na stole tulipany
- Rozmowa z gościem (Kacper Kowalski, zwycięzca Word Press Photo 2013), głosy z offu, na ekranie zdjęcia gościa, potem fragment filmu przedstawiający pracę fotografa
- 8:46 – zapowiedź pierwszej reklamy i tego co po niej, w dalszej części programu – znowu lektor i skróty materiałów
- Logo TVN z napisem reklama
- Blok reklamowy
- Znowu logo TVN – informacja o zakończeniu reklam
- Reklamy sponsorów
- Intro DDTVN i znowu głos lektora zapowiadający co jeszcze dziś w programie
- 8:53 - Program rozpoczyna inna prezenterka we wnętrzu restauracji czy kawiarni, po jej lewej stronie nowi goście; logo informuje nas która godzina a pojawiający się napis sytuuje nas w Warszawie
- Rozmowa z gośćmi – są to główne bohaterki z nowego serialu TVN „Sama słodycz” – opowiadają o czym będzie serial; na całości ekranu pojawiają się fragmenty, z offu słyszymy rozmowę kobiet
- Powrót do studia, prowadzący w planie amerykańskim stoją na tle studia, rozmawiają ze sobą, nie przejmując się, że są na wizji, po chwili kończą dyskusję i zapowiadają kolejną relację – pojawia się fragment nowego programu „Efekt Domina” (prod. TVN), o czym dowiadujemy się z napisów na ekranie; wraz z prowadzącą program jesteśmy na Madagaskarze, gdzie poznajemy wolontariuszy budujących szkoły dla tamtejszych dzieci
- Powrót do studia, gdzie przy stole pojawił się nowy gość – wolontariuszka, która wybudowała szkołę w Ghanie, opowiada swoją historię, odpowiada na pytanie jak można pomóc
- 9:05 – serwis informacyjny, najpierw lektor zapowiada kolejne materiały programu, potem reklamy sponsorów
- Serwis informacyjny – pojawia się intro TVN24, dziennikarka w planie średnim, z jej lewej strony dwa ekrany komputerów, na nich logo DDTVN; informacje: sytuacja na Ukrainie i Krymie, zwycięstwo Polki na mistrzostwach świata w lekkoatletyce w skoku wzwyż (materiały wideo)
- Koniec serwisu, zapowiedź wieczornych programów w stacji
- Reklamy sponsorów
- Intro DDTVN i po raz kolejny lektor informuje nas co dalej w programie
- Pojawiają się prowadzący w planie amerykańskim, za nimi panorama Warszawy, zapowiadają dalszą część programu
- Akcja przenosi się do Żyrardowa (jak informuje nas napis), pojawia się nowa prezenterka w planie średnim, wita sie z widzami, słychać muzykę fortepianową, kamera odjeżdża i widzimy kolejnego gościa właśnie grającego na fortepianie, prezenterka mówiąc opiera się o fortepian, potem zwraca się do gościa (Kamil Bednarek) i zaczyna się rozmowa, postacie znajdują się w sali koncertowej, gdzie Bednarek miał poprzedniego dnia koncert, opowiada o swoim życiu w trasie
- Powrót do studia, zapowiedź rozmowy z kolejnym gościem – prowadzący w planie średnim, mistrzynią paraolimpijską Katarzyną Rogowiec; najpierw materiał wideo zrealizowany u kobiety w domu, gdzie reporterka TVN przeprowadza z nią wywiad
- Przenosimy się do studia, teraz już w planie pełnym widzimy siedzących na kanapach prowadzących wraz z gościem – dowiadujemy się o końcu kariery biathlonistki z powodu macierzyństwa, jej dalsze plany
- 9:23 – przerwa na reklamy, najpierw zapowiedź lektora co w kolejnej części programu
- Blok reklamowy
- Reklamy sponosorów
- Intro DDTVN, znów głos lektora i skróty materiałów
- Powrót do Warszawy do bohaterek serialu „Sama słodycz”, dalsza część rozmowy o fabule serialu, fragmenty serialu na ekranie
- Powrót do studia – tym razem wraz z prowadzącymi znajdujemy się ponownie w kuchni DDTVN – dowiadujemy się, że dzisiejszy temat to dania z mrożonek, na stole torby z mrożonkami firmy Hortex, prezentacja przez kucharza kolejnych dań i przepisów, swobodna rozmowa między nim a prowadzącymi, pytania do ciągle obecnego gościa
- Zapowiedź kolejnych gości – tym razem ze świata mody, których widzimy już czekających na kanapach
- Fragmenty programu „Project Runway” (prod. TVN), którego jeden z gości jest współprowadzącym
- Prowadzący już na kanapach na przeciwko gości (Tomasz Ossoliński, Jerzy Antkowiak) – rozmowa o modowych inspiracjach, na ekranie pojawiają się czarno-białe zdjęcia różnych stylizacji z „dawnych lat”, z offu ciągle słyszymy wypowiedzi gości
- Zapowiedź nowego odcinka programu „Project Runway”
- Intro pogody
- Reklamy sponsorów
- Powrót do Wrocławia – tym razem prezenter znajduje sie na dachu Stadionu Miejskiego, o czym sam nas informuje, przedstawia szczegółową prognozę pogody na najbliższe dni (mapa na ekranie); powrót do tematu DreamJumpingu – widzimy skaczących z dachu ochotników
- Reklamy sponosrów
- 9:52 Powrót do studia –prowadzący informują o przerwie na reklamy
- Głos lektora i kolejne skróty
- Blok reklamowy (najpierw logo TVN zapowiadające reklamy, potem informacja o ich zakończeniu)
- 9:59 – spotkanie z kolejnym gościem na studyjnych kanapach – promocja nowego opracowania zebranych reportaży Mariusza Szczygła
- 10:05 – zapowiedź serwisu informacyjnego, dziennikarka oznajmia, że jest wielką fanką publicysty (widzimy ją na telewizorze w studiu)
- Lektor i kolejne skróty
- Reklamy sponsorów
- Serwis informacyjny TVN24 – intro i ujęcie dziennikarki takie samo jak wcześniej, informacje: o wypadku samolotu w Malezji, nagranie z monitoringu z Kalisza, świetna pogoda na południu Europy – koniec serwisu
- Zapowiedź nowych programów stacji
- Reklamy sponsorów
- Intro, ponownie lektor i zapowiedzi materiałów
- Powrót do studia, słyszymy głosy prowadzących zapowiadających kolejnych gości, na ekranie widzimy te postacie, rozmawiają ze sobą jeszcze przed wejściem na wizję,
- Kuchnia DDTVN – w planie amerykańskim prowadzący, kucharz i gość, zbliżenia kamery na gotowe już potrawy, komentarz kucharza, kilka wypowiedzi gościa
- Ponownie Żyrardów – teraz prezenterka siedzi obok gościa i razem grają na fortepianie, dalsza część rozmowy
- Powrót do studia – prowadzący w planie amerykańskim zapowiadają kolejnych gości
- Fragment serialu „Lekarze” (prod. TVN) i materiał o prof. Kwiatkowskim - transplantologu
- Prowadzący już razem z gośćmi na kanapach (prof. Kwiatkowski i Wojciech Mecwaldowski – bohater serialu „Lekarze”), rozmowa o transplantologii, o tym, jak serial jest świetną promocją dla tej dziedziny
- Powrót do Wrocławia, dach Stadionu Miejskiego, temat DreamJumpingu
- Reklamy sponsorów
- Szczegółowa prognoza pogody (mapa)
- Reklamy sponsorów
- 10:34 – powrót do studia, prowadzący w planie amerykańskim, zapowiedź reklam i dalszej części programu
- Blok reklamowy (najpierw logo TVN zapowiadające reklamy, potem informacja o ich zakończeniu)
- Reklamy sponsorów
- Intro DDTVN
- W studiu prowadzący już na kanapie (plan amerykański), zapowiedź nowego gościa, pokazanie w planie średnim Agnieszki Dygant (odtwórczyni głównej roli w serialu „Prawo Agaty – prod. TVN) – rozmowa o tym, że polskie kobiety chcą być jak Agata
- Zakończenie programu – prowadzący żegnają się z widzami, zapowiadają występ chóru; nagle spoza kadru słychać głos Dygant, która przypomina sobie o urodzinach prowadzącej Kingi Rusin, już w kadrze składa jej życzenia i obejmują się na wizji
- Występ chóru, któremu przewodzi wokalista Mrozu – promocja jego nowej płyty; jazdy kamery pokazujące kolejnych członków grupy w trakcie występu, na przemian z ujęciami w planie amerykańskim wszystkich
- Na ekranie logo DDTVN i zapowiedź tematów programu na następny dzień, ekran podzielony na pół: z lewej strony fragmenty materiałów, z prawej napisy końcowe, godz: 10:52
- Żółte tło i na środku niebieskie kółeczko – znak rozpoznawczy stacji, w nim napis PRODUKCJA TVN, potem samo logo TVN
- Reklamy sponsorów – koniec programu
Po dokładniejszej analizie treści programu „Dzień
Dobry TVN”, który realizuje formułę telewizji śniadaniowej można zauważyć wiele
prawidłowości. Po pierwsze, uwagę zwraca forma. Program podzielony jest na
kilka bloków, które się powtarzają. Na blok składa się rozmowa z gościem w
studiu lub materiał reportażowy, serwis informacyjny lub prognoza pogody (albo
jedno i drugie) oraz przerwa na reklamy. Każdy z takich bloków trwa mniej
więcej pół godziny. Jest to optymalny czas, jaki przeciętny widz poświęca na
śledzenie treści pojawiającej się na ekranie. Ponadto, serwis kilkakrotnie
informuje o tym, co będzie się działo w dalszej części programu. W ten sposób
urzeczywistnia się założenie, że telewizji śniadaniowej nie ogląda sie od
początku do końca. Twórcy wiedzą, że każdy widz włącza telewizor w sobotni czy
niedzielny poranek o innej porze. A treść musi być zrozumiała i atrakcyjna
zarówno dla rannego ptaszka, raczącego się propozycją stacji już od wpół do
dziewiątej rano, jak i śpiocha, włączającego telewizor na 20 minut przed końcem programu.
Co do tematów pojawiających się w programie - mają
być ważne społecznie, często również poruszające współczesne problemy
(transplantacja narządów, budowa szkół dla biednych i potrzebujących dzieci),
ale równocześnie, są one promocją programów aktualnie realizowanych przez
stację. Audycja jest prowadzona w ten sposób, by każdy mógł znaleźć coś dla
siebie – przepisy kulinarne, sporty ekstremalne, czy nowinki serialowe.
Istotny jest również sposób prezentowania tych
treści. Prowadzący są wyluzowani, spontaniczni, zdają się nie przejmować
obecnością kamery, a co za tym idzie - widza. Ujawnia się tutaj element
neo-telewizji – swobodne podejście do widza. Jest on gościem zaproszonym do
dyskusji, który siedzi wraz z prowadzącymi i „zamyka” tę wolną przestrzeń po
drugiej stronie stołu. Przez cały czas trwania programu stosowana jest swobodna
wymiana poglądów – najważniejsza jest rozmowa, nieważne na jaki temat. Program
ma być przedłużeniem codziennej gadaniny, spotkaniem przy kawie (najlepiej
widać to we fragmencie z bohaterkami serialu „Sama słodycz”, które rzeczywiście
piją kawę w kawiarni, zachowując przy tym codzienne rytuały, typowe dla każdego
z nas).
Innym elementem neo-telewizji jest swoista
homogenizacja treści. Program nie ma określonej grupy adresatów. Każdy ma
znaleźć coś dla siebie. Audycja momentami przyjmuje poważniejszy ton
(prezenterzy tez na chwilą zachowują się bardziej serio) by za chwilę przenieść
się do kuchni by dyskutować o mrożonkach.
Tak więc okazuje się, że telewizja śniadaniowa to
nie splot przypadkowych treści. To, co i kiedy pojawia się na ekranie, jest
starannie przez twórców przemyślane pod katem pozyskania potencjalnego odbiorcy,
który umili sobie ten czas picia porannej kawy, a może trochę dłużej...
Casetti Francesco, Odin Roger, Od paleo- do neo-telewizji. W perspektywie semiopragmatyki.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz